Porządzie

21 VIII wybraliśmy się do pobliskiego Porządzia. Tym razem naszym celem był, znajdujący się w lesie, stary cmentarz z czasów I wojny światowej, na którym pochowani zostali żołnierze rosyjscy i niemieccy.

We wsi Porządzie wzrok przyciąga drewniany kościół parafialny pod wezwaniem św. Teresy od Dzieciątka Jezus, który powstał w latach 1927-30 (obecnie Sanktuarium). Obok niego znajduje się Dom Rekolekcyjny „Dolina Miłości Bożej”, gdzie nocują pielgrzymi przybywający z całej Polski na rekolekcje. Kościół jest budowlą intrygującą. Ma zgrabną sylwetkę i charakterystyczny, niepowtarzalny wygląd. Lechosław Herz w książce „Puszcza Kamieniecka i Biała” pisze o nim, że „nabrał właśnie cech „narodowych”, stanowiąc swoistą syntezę podhalańsko-kurpiowską”. Został przebudowany z dawnego kościoła w Dzierżeninie nad Narwią. Projekt kościoła wykonał architekt Stefan Szyller w stylu pseudopodhalańskim. W środku znajduje się słynący łaskami obraz św. Teresy.

Tuż przy kościele znajdują się pamiątkowe tablice poświęcone ks. Janowi Trzaskoma, hm. ppor. Tadeuszowi Zawadzkiemu „Zośce” oraz kilku mieszkańcom Sieczych,którzy pomagali w zdobyciu posterunku niemieckiej straży granicznej w ramach akcji „Taśma Wschodnia” (Antoniemu Pakiele z synem Stanisławem, Aleksandrowi Pakiele oraz Piotrowi Ślubowskiemu). Ks. J. Trzaskoma był kapelanem Wojska Polskiego, organizatorem i pierwszym proboszczem parafii Porządzie. Zmarł 20 marca 1943 r. w obozie koncentracyjnym w  Dachau. Od 18 czerwca 2006 r. jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Porządziu.

Jadąc drogą z Porządzia Stara Wieś do Wielątek Nowych, dotarliśmy  na leśny cmentarz wojenny, przy którym podobno jeszcze niedawno straszyło. Jest to cmentarz z I wojny światowej, a pochowani są tutaj żołnierze rosyjscy i niemieccy. Założony został na planie prostokąta o wymiarach około 34 X 24 m. Spoczywa tu prawdopodobnie 150 żołnierzy. Granice cmentarza obsadzone są grabami. Układ mogił jest w 90% taki jak pierwotnie. Prawdopodobnie w okresie międzywojennym cmentarz ogrodzony był niskim, drewnianym płotem. Na każdej pojedynczej mogile znajdował się krzyż i tabliczka z nazwiskiem, numerem jednostki i datą śmierci żołnierza. Na zbiorowych mogiłach znajdowały się krzyże prawosławne oraz tablice z liczbą pochowanych Rosjan. Przy cmentarzu w rocznicę zakończenia I wojny światowej odbywały się msze polowe. W 1944 r., po wkroczeniu wojsk radzieckich, cmentarz został zdewastowany. Teren cmentarza uporządkowali uczniowie Szkoły Podstawowej w Porządziu w 2004 r. Od tamtej pory już tam nie straszy.

Kolejny wyjazd fotograficzno-rowerowy, zorganizowany przez Stowarzyszenie FormAT, jak zwykle okazał się miły i pouczający. Poznaliśmy następny zakątek naszej małej Ojczyzny i aktywnie spędziliśmy wolny czas.

Beata Glinka

Cykliczne wycieczki „Wyszków i okolice” są częścią projektu „Razem na rowerze i plenerze: kulturalnie, aktywnie i lokalnie” jaki od lipca do grudnia realizuje Stowarzyszenie „FormAT „ i jest dofinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.

Trasa wycieczki